Así son os horarios dos alumnos españois en comparación con outros europeos




eldiario.es


Os alumnos de Primaria de España están entre os que máis horas pasan ao día nas súas escolas de toda Europa. Non falamos de horas de clase, que tamén, senón do tempo que pasan no centro. Cunha xornada escolar dun cinco horas diarias, España está máis ou menos na media da súa contorna. Coa xornada partida, os horarios alárganse. E máis coas pausas de comida á española, que poden chegar ás dúas horas.

Vese no gráfico que acompaña esta información. As cinco horas españolas só son superadas polas seis de Francia, que basicamente comparte os horarios nacionais. Pero noutros países como Alemaña, Reino Unido ou Irlanda a comida ou non se fai ou é moito máis curta, co que, a igualdade de xornada escolar, os alumnos salguen antes da escola.

O debate das horas, que divide a profesores e familias, planea por tanto outro, o da súa distribución. Como damos ese cinco horas? De 9 a 14 en xornada continua ou de 9 a 16 en xornada partida? Cada curso dáse o debate, nos centros familias e profesores votan a favor ou en contra. E non adoitan ser amables intercambios de opinións.

A xornada continua vaise impondo
A foto fixa da situación mostra que, aínda que non hai datos globais a nivel estatal, os feitos suxiren que a xornada continua vaise impondo paulatinamente por todo o territorio.  Nunha maioría de comunidades autónomas (Asturias, Galicia, as dúas Castillas, Madrid, Cantabria ou A Rioxa, entre elas) xa é a opción á que se acollen máis centros e cada ano a balanza desequilíbrase máis, probablemente polo feito de que, na  guerra entre profesores e mestres, os primeiros están en bloque a favor da xornada curta, mentres as familias adoitan estar divididas.

O curioso é que os defensores dunha e outra modalidade utilizan os mesmos argumentos para apostar pola súa xornada favorita. "Favorece aos alumnos e a organización pedagóxica", din quen apostan pola xornada compacta, normalmente o bloque de mestres de Primaria, destinatarios en certo xeito da medida e á vez os que están en clase e ven aos mozos. "É xusto ao revés", replican os que se opoñen, en xeral profesores universitarios máis teóricos e sen a experiencia docente con alumnos desas idades. As familias adoitan basear a súa opinión no que lles favorece, sen entrar en cuestións pedagóxicas.

Argumentos hai a favor das dúas. Aínda que ningún conta con excesivas probas que apoien a súa opción, a evidencia científica dispoñible apunta a que, pedagógicamente, realizar unha pausa á hora para comer para logo retomar as clases é máis positiva para os alumnos que, co cerebro descansado, renden máis á primeira hora da tarde. Co outro modelo, as últimas horas de clase fanse moi pesadas, como explica o catedrático Mariano Fernández Enguita.

Moitos estudiosos lamentan que as supostas bondades da xornada continua non teñen base algunha. "A organización dos tempos e os ritmos inflúe sempre na aprendizaxe. Os nenos e as nenas de 3 a 11 anos necesitan momentos de cambio e ruptura que lles permitan descansar e recuperar a atención. E non poden ser excesivamente breves. [Ademais], nos recreos os alumnos aprenden cousas tan valiosas como nas aulas", resume Elena Martín, catedrática de Psicoloxía Evolutiva da UAM.

'Mestres vs profesores'
Pero non só de pedagoxía vive o home. Sobre a decisión de se manter a tradicional xornada partida ou cambiar á continua afectan tamén outros factores, como a conciliación familiar, a oportunidade ou mesmo os dereitos laborais dos profesores.

Entre o corpo docente si existe unha defensa sen concesións case da xornada continua. Lembran os sindicatos sectoriais que ninguén fala de traballar menos horas e sinalan a diferenza entre horas de clase, xornada laboral dos mestres e horarios de apertura do centro. Paco García, responsable de Pública de CC OO, explica que o problema é que, coa crise, moitas consellerías "abandonaron a prestación do servizo post xornada", o cal obriga ás familias a buscarse a vida.

Para o catedrático de Sociología da Universidade Complutense Rafael Feito esta posición dos docentes é "un abuso moral de certo sector do profesorado", que alude a razóns científicas inexistentes e cuxa opinión acaba influenciando moito ás familias.

Entre uns e outros, as familias creen que precisamente o debate contaminouse porque no último no que se pensa é nos nenos. "A loita sindical vai por unha banda, as familias por outro. Non digo cal é máis importante, pero habería que ver as necesidades do alumnado e ter un debate tranquilo. O resto xa nos adaptaremos", opina José Luís Pazos, presidente da confederación estatal de pais CEAPA.

Pazos abre así o outro gran melón, a conciliación. Neste asunto con todo non hai unanimidade entre os proxenitores. García, de CCOO, explica por que: "Dependendo do tipo de cidade ou pobo ás familias vénlles mellor un ou outro", admite. "Se por exemplo os dous membros da parella están empregados, custa moito levar e traer ao neno dúas veces ao día á escola", cita.

Observouno Feito. Por exemplo en Toledo, "pais e nais funcionarios que viven en urbanizacións desexan levar aos seus fillos a casa á saída do traballo", explica, ou as "amas de casa [ou pais no paro] non ven razón algunha para ter que facer as dúas viaxes adicionais ao colexio que supoñen a xornada ordinaria".

Nas grandes urbes ou para os proxenitores que non teñen a opción de saír de traballar ao mediodía, a xornada continua é unha fonte de problemas. "Apelar á conciliación...", estráñase unha nai de Madrid. "Se a que non está en casa antes das 6 son eu".

Os resultados
En canto a resultados escolares, os (poucos) estudos que hai sinalan que os alumnos con xornada partida melloran aos da continua. Por exemplo, en Madrid, os centros con xornada matinal obteñen peores resultados (entre medio punto e tres décimas) nas probas de avaliación que realiza a comunidade desde fai sete anos. En Galicia, un estudo de José Antonio Caride sinala que nos centros con xornada continua hai entre un 10% e un 20% máis de fracaso escolar. Aínda que, con estes estudos, sempre se matiza que non está claro que esta sexa a causa: podería ser que estes colexios xa tivesen peores resultados antes de cambiar o tipo de xornada.

En calquera dos casos, o debate está para quedar. Aínda que de momento parece que van gañando os partidarios da xornada continua (aínda que só sexa porque cada vez máis centros adóptana pero ningún revértea unha vez asumida), en rexións como Euskadi, Cataluña ou Aragón, por exemplo, case non se dá.


Seguinte
« Prev Post
Anterior
Next Post »